CEVAPLARINA GÜVENEN KİŞİ DAHA AZ ELEŞTİREL DÜŞÜNME KULLANIR
Üretken yapay zekanın kullanımı insanlarda eleştirel düşünme hünerlerini nasıl etkiliyor ? İşte Carnegie Mellon Üniversitesi’nden (ABD) bilim insanları, Microsoft uzmanlarıyla birlikte bunu anlamaya çalıştı. Çalışmanın sonuçları, yapay zeka teknolojisinin yanlış kullanıldığında insanların bilişsel yeteneklerinde gerilemeye yol açabileceğini gösteriyor.
Kişi, işinde üretken yapay zekaya güvenerek, eforlarını sistemin reaksiyonlarının kalitesini, yani iş gayeli kullanıma ne kadar uygun olduklarını değerlendirmeye yönlendirir. Lakin kişi, bilgiyi yaratmak, pahalandırmak ve tahlil etmek için muhtaçlık duyduğu üst seviye eleştirel düşünme maharetlerinden daha az yararlanır.
İŞLEMEYEN DEMİR PAS TUTAR
Bilim insanları, beşerler sadece yapay zeka reaksiyonları yetersiz olduğunda müdahale ederse, “yargılama yeteneklerini kullanma ve bilişsel ‘kaslarını’ güçlendirme konusunda günlük fırsattan yoksun kalacaklar ve istisnalar ortaya çıktığında körelmiş ve hazırlıksız kalacaklar” diyor. Öteki bir deyişle, bir kişi yapay zekaya çok fazla güvenip onun kendisi ismine “düşünmesine” müsaade verdiğinde, yapay zeka başarısız olduğunda kendi başına meseleleri çözmede daha makûs sonuçlar alıyor.
Çalışmaya, işlerinde haftada en az bir sefer yapay zeka kullandığını kabul eden 319 istekli katıldı. İştirakçilerden, üretken yapay zekanın iş yerinde nasıl kullanılabileceğine dair üç ana senaryo üzerinden örnekler vermeleri isteniyor: bir meslektaşına e-posta yazmak üzere içerik oluşturma; bir mevzuyu araştırmak yahut uzun bir makalenin ana noktalarını listelemek üzere bilgilerin özetlerini hazırlamak; Mevcut datalardan yola çıkarak tavsiye istemek yahut bir grafik oluşturmak.
Daha sonra gönüllülere misyonu tamamlarken eleştirel düşünme maharetlerini kullanıp kullanmadıkları ve üretken yapay zeka ile çalışmanın eleştirel düşünmeye daha fazla mı yoksa daha az mı gayret sarf etmelerini sağladığı soruldu. Bahsedilen her vazife için gönüllülerden kendilerine, üretken yapay zekaya ve yapay zekanın karşılıklarını kıymetlendirme yeteneklerine ne kadar güvendiklerini derecelendirmeleri istendi.
Katılımcıların yaklaşık %36’sı yapay zeka ile çalışmanın muhtemel olumsuz tesirlerini azaltmak için eleştirel düşünme maharetlerini kullandıklarını söyledi. Bir iştirakçi kıymetlendirme sırasında ChatGPT kullandığını lakin yanlış yanıt verip diskalifiye olma endişesiyle yapay zekanın karşılıklarını tekrar denetim ettiğini bildirdi.
Başka bir istekli ise işverenine gönderdiği e-postaların yapay zeka tarafından oluşturulan taslaklarını düzenlemek zorunda kaldığını, zira durum ve yaş farkının kendisi için çok kıymetli olduğunu söyledi. Birçok kişi, yapay zeka karşılıklarını YouTube ve Wikipedia üzere bilindik kaynakları kullanarak denetim ettiğini kabul ediyor lakin bu, tahminen de yapay zekaya yönelmenin maksadına terstir.
Üretken yapay zekanın eksikliklerini telafi etmek için çalışanların bu eksikliklerin nasıl ortaya çıktığını anlamaları gerekiyor, lakin herkes çağdaş yapay zekanın sınırlamalarının ne olduğunu bilmiyor. Araştırmada, yapay zekanın yanlışsız yanıtlarına güvenen şahısların, kendi yeteneklerine güvenen şahıslara kıyasla daha az eleştirel düşünme kullandığı ortaya çıktı.
Bilim insanları şimdi yapay zeka araçlarının insanları aptallaştırdığını sav etmiyor fakat araştırmaya nazaran, yapay zekaya çok güvenmek, sıkıntıları kendi başımıza çözme yeteneğimizi zayıflatabilir.